مدیریت و سیاستگزاری در تئاتر امروز ایران (نقد و تحلیل سازمان مدیریت تئاتر ایران از 1375-1360)

امروزه "انسجام بخشی" هر یک از سازمانهای فرهنگی مستلزم برنامه ریزی، سیاستگذاری و تعیین خط مشی های اصولی و منطقی است . در این رابطه اگرچه پژوهشهای بسیاری صورت گرفته و موضوع مدیریت مورد مداقه قرار گرفته، اما در مورد نکته ای اساسی و مهم، یعنی اصول و ضوابط اداره یک سازمان و تشکیلات تئاتری، کمتر بحثی به نحو ایده ال صورت گرفته است . مسئله مدیریت تشکیلات تئاتر در ایران، امروزه از چنان جدیتی برخوردار است که بسیاری بر این عقیده اند که معضلات ناشی از روند فعالیتهای تئاتری در ایران را باید در آنجا جستجو کرد. ایران از پیشینه تئاتری زیادی برخوردار نیست و جوان بودن نهادینه نشدن آن، یکی از دلایل عمده ضعف در عملکرد مدیریت می تواند باشد. اما از آنجا که تئاتر بصورت دولتی اداره می شود، چگونگی اداره امور و بطور کلی سیاستگذاری و تعیین خط مشی های آن، نیازمند توجه بیشتر به علم مدیریت و شاخصهای مربوط به آن است . اما مدیریت در تئاتر تفاوتهای عمده ای با سازمانهای دیگر دارد. زیرا خدمتی که ارائه می گردد هنر است و خدمت کنندگان هنرمند. و از طرفی نه هنر و نه هنرمند، هیچ یک در قالب ضوابط مرسوم و متعارف نمی گنجد و نتیجه فعالیت تئاتر هم آنی و آشکار نیست . مشکل اساسی در این است که به عقیده بسیاری از صاحب نظران، مدیریت تشکیلات تئاتری در ایران، در کار خود کامیاب نیست و عملکرد چند ساله آن به گونه ای نبوده است که باعث رشد و اعتلای تئاتر در کشور شود. فقدان مدیریت کارا و اثربخش ، ناپایداری مدیران و برنامه ها و عدم انسجام فعالیت نمایشی، موجب شده است که تئاتر با افت و خیزهای بسیاری روبرو شود. راه حل عمده و اساسی، نگاه علمی به قضیه مدیریت است که امروزه به صورت علمی فراگیر و غیرسنتی تمامی عرصه های فعالیت اجتماعی را در بر گرفته است . مدیرانی که انتخاب می شوند باید واجد ویژگیهای مهمی چون، تخصص ، دانش ، قدرت اداره و نگاه تحلیل گرانه به قضایا و مسائل تئاتر و اجتماع در پیوند با یکدیگر، باشند. مدیریت یک دانش فنی است . نوعی انجام دادن کارها در پرتو واقعیتهایی است که از درون موقعیت پدید می آیند. بنابراین یک مدیر باید نسبت به مسائلی چون برنامه ریزی، سازماندهی، کارگزینی، هدایت یا رهبری، کنترل و نظارت ، تصمیم گیری و تعیین خط مشی، آگاهی و دانش کافی داشته باشد و این اصول را به خوبی بشناسد تا بر این اساس بتواند به یک برنامه جامع، کارا و موثر دست یابد.